RADIOTHERAPIE OLVZ AALST
Diensthoofd dr. Verbeke L., dr. Roelstraete A., dr. Vancleef A., dr. Bral S.
Minimale stralingsbelasting bij de kankerpatiënt dankzij maximaal gebruik van innovatieve bestralingstechnieken en positioneringsmogelijkheden op de dienst Radiotherapie
De afdeling Radiotherapie, waar radioactieve straling wordt toegediend aan kankerpatiënten, beschikt over vier gesofistikeerde bestralingstoestellen. Met deze apparatuur is het mogelijk om uiterst doelgerichte bestraling toe te dienen op de tumor en het omliggend gezonde weefsel maximaal te sparen.
Hiervoor wordt er gebruik gemaakt van de allernieuwste positionerings-, beeldvormings- en bestralingstechnieken.
POSITIONERINGSTECHNIEKEN
Tijdens de bestraling (die vaak enkele minuten duurt) is het zeer belangrijk dat de patiënt niet beweegt. Dit kan door gebruik te maken van correct én comfortabel positioneringsmateriaal.
De houding van de patiënt dient bovendien dagelijks exact gereproduceerd te worden. Hiervoor beschikken we over volgende opties: Catalyst en op maat gemaakte bestralingsmaskers (bij stereotactische behandelingen) voor hoofd en lichaam.
Catalyst: Een camerasysteem dat aan de hand van Uv-licht het lichaamsoppervlak van de patiënt scant. Deze techniek valt onder Surface Guided Radiation Therapy (SGRT). Catalyst berekent de afwijking van de positie van de patiënt van begin tot einde van de bestraling ten opzichte van de vereiste positie. Zodra er een afwijking wordt gedetecteerd tijdens de bestraling (bv. hoesten, afwijkende ademhaling,…) blokkeert Catalyst het verdere verloop van de bestraling. Pas als de positie van de patiënt terug gecontroleerd en geoptimaliseerd is kan de bestraling verder gezet worden.
Bestralingsmaskers: Stereotactische bestralingen zijn behandelingen waarbij een zeer hoge dosis in een beperkt aantal bestralingsfracties (1 tot 10) wordt toegediend en waarbij de positionering van de patiënt uiterst belangrijk is. Bijgevolg ontvangt de tumor of target een ‘ablatieve’ of dodelijke bestralingsdosis krijgt en wordt het omliggende gezonde weefsel gevrijwaard. Hierdoor worden de nevenwerkingen bij de patiënt geminimaliseerd en ondervindt de patiënt weinig tot geen hinder van de behandeling. Door gebruik te maken van bestralingsmaskers, in combinatie met de hieronder beschreven beeldvormingstechnieken, kan de immobilisatie en correcte positionering van de patiënt gegarandeerd worden.
BEELDVORMINGSTECHNIEKEN
Na positionering van de patiënt met behulp van Catalyst (scannen lichaamsoppervlak) wordt er een bijkomende controle uitgevoerd door middel van een in het bestralingstoestel geïntegreerde CT-scan (cone-beam-CT, inwendige anatomie). De cone-beam-CT geeft de mogelijkheid om de laatste kleine correcties van het te bestralen volume uit te voeren met een 6D tafel die de vereiste verschuivingen en kantelingen kan uitvoeren.
BESTRALINGSTECHNIEKEN
DIBH: Deep Inspiration Breath Hold
DIBH bestralingen worden voornamelijk gebruikt bij bestraling van de linkerborst. Deze techniek garandeert een minimale hart- en longbelasting. De bestraling op de borst wordt enkel toegediend bij maximale inspiratie, die zo lang mogelijk wordt aangehouden De afstand van het hart tot de te bestralen linkerborst is dan immers het grootst. Van zodra patiënt uit zijn maximale inspiratiefase gaat, wordt de bestraling onderbroken. Deze techniek wordt mogelijk gemaakt door die ‘Surface Guidance’ met de Catalyst . Het systeem brengt de ademhalingscurve van de patiënt in beeld voor zowel de radiotherapie medewerker (RTT) als de patiënt (via een digitaal scherm). Zodoende kan patiënt zijn eigen ademhalingscurve onder controle houden. Dit vraagt vanzelfsprekend soms wat oefening. De RTT instrueert patiënt hierover.
4D-CT
Wordt vooral gebruikt bij bestraling van longtumoren of target in het bovenste abdomen, die bij normale ademhaling tijdens de ademhalingscyclus soms tot 2-3 cm kunnen bewegen.
Het is vrij complex om de beweging van de tumor, veroorzaakt door de ademhaling, duidelijk in beeld te brengen. De 4D-CT is een CT-scan die helpt bij het visualiseren van deze beweging, door beeldvorming af te leveren in 10 verschillende fases van de ademhalingscyclus, waardoor een nauwkeurig uitlijnen van de target mogelijk wordt, rekening houdende met de bewegingsamplitude van de tumor.
De dienst Radiotherapie van het OLVZ AALST blijft zich verder toespitsen op een optimale en veilige bestralingstechniek voor elke patiënt door continue innovatie.
Foto: De medewerkers van de diens Radiotherapie zijn trots dat ze hun patiënten nog beter kunnen helpen dankzij de nieuwe configuratie voor de lineaire versneller.