OLV Ziekenhuis
Top in zorg

OLV Inside Out (februari 2024) - Nieuwe SPECT-CT

Inhoudstafel
spect ct juli 2023

Sinds de zomer van 2023 heeft het OLV Ziekenhuis een gloednieuwe SPECT-CT in gebruik. Als eerste in Vlaanderen werkt het ziekenhuis met dit nieuwe type met maar liefst twaalf detectorkoppen. De beelden zijn scherper, de scan gaat sneller en de patiënt krijgt een lagere dosis radioactieve stof toegediend. Niets dan voordelen dus, zeggen ook dr. Olivier De Winter en stralingsfysicus Victor Nuttens. 

Het nieuwe toestel werd eind mei geleverd. In juni is proefgedraaid en sinds juli is de SPECT-CT van de jongste generatie volop in gebruik. “Een SPECT-CT is een hybride of gecombineerde beeldvormingstechniek om 3D-beelden van het lichaam te maken,” legt Victor Nuttens uit. “Enerzijds heb je de SPECT. Die maakt gebruik van een radioactieve stof die bij de patiënt wordt ingebracht. De SPECT-camera kan de gammastralen afkomstig van deze radioactieve stof meten. Zo kan de arts duidelijk zien hoe de nucleaire stof zich in het lichaam beweegt en of er ergens in het lichaam een afwijking is. Anderzijds heb je de CT. Die zorgt dan weer voor de anatomische beelden. Die toont met andere woorden waar precies in het lichaam zich een afwijking voordoet.” “Het innovatieve aan deze SPECT-CT is dat hij twaalf detectorkoppen heeft. Ter vergelijking: een traditionele SPECT-CT telt er maar twee. Bovendien is de techniek om alles in beeld te brengen fel verbeterd tegenover de vorige generatie SPECT-CT’s.” 

Vaak gebruikte toepassingen

De SPECT-CT wordt ingezet voor een uiteenlopend aanbod aan beeldvormingsonderzoeken. De meest voorkomende toepassing is een botscan. De radioactieve stof die hiervoor gebruikt wordt, leidt naar plaatsen waar nieuw botweefsel wordt aangemaakt. Door deze plaatsen in beeld te brengen, is er een uitgebreid aantal toepassingen; van kijken naar uitzaaiingen van kanker in het bot, tot sportblessures en stresstrauma’s. 

Ook in de cardiologie vormen SPECT-CT’s een grote meerwaarde. Zo kan je er de doorbloeding van het hart en de hartfunctie mee in beeld brengen. Een andere toepassing is om de werking van de schildklier na te gaan. “De combinatie van SPECT en CT heeft als voordeel dat de functionele informatie van SPECT over bijvoorbeeld de doorbloeding en activiteit van organen gecombineerd wordt met de gedetailleerde structurele beelden van het lichaam die de CT levert. Het gecombineerde resultaat biedt een completer beeld van wat er in het lichaam gebeurt, wat kan helpen bij het stellen van diagnoses en het plannen van behandelingen,” legt dr. De Winter uit. “In feite gebeuren dus twee onderzoeken in één. Een SPECT-CT vergt dan ook een goede samenwerking tussen de artsen nucleaire geneeskunde en de radiologen van de medische beeldvorming. We interpreteren en bespreken de beelden samen. Elke dag hebben we een overleg.

spect ct b zomer 2023

Sneller, scherper en lagere dosis

 “Het grote voordeel van het nieuwe toestel is dat je met twaalf detectoren voor sommige onderzoeken tot bijna zes keer sneller kan scannen dan met twee koppen,” zegt dr. Olivier De Winter. “Omdat de detectoren gevoeliger zijn, kunnen we ook een lagere dosis radioactieve stof bij de patiënt inbrengen. Tegelijk krijgen we betere beelden als resultaat.” “Een zo laag mogelijke dosis radioactieve stof blijft een belangrijk streven. Let wel: de doses die wij hanteren, zijn sowieso bijzonder laag. Toch blijft er, hoe miniem ook, een risico. Dat we dankzij de nieuwe SPECT-CT de dosis verder kunnen terugdringen, is dus een goede zaak.” “Bij sommige patiënten moesten we in het verleden een compromis zoeken,” zegt Victor Nuttens. “Een lagere dosis nucleaire stof met een tragere en dus langere scan. Of een iets hogere dosis met een snellere en dus kortere scan. Met de nieuwe SPECT-CT moeten we minder compromissen maken, omdat de beel - den sowieso veel scherper zijn dan vroeger.” “Met zijn twaalf koppen ziet het nieuwe toe - stel er op het eerste gezicht iets enger uit dan de traditionele SPECT-CT. Maar de ervaring leert dat de patiënten zich toch rustiger voe - len met het nieuwe toestel, omdat ze tussen de koppen door kunnen kijken. Daardoor voelen patiënten zich minder claustrofobisch onder het toestel. De scantijd is ook aanmer - kelijk minder lang. Ook dat is een voordeel.”

Grondige voorbereiding en teamwerk

 “Een nieuwe SPECT-CT in gebruik nemen is niet alsof je met een nieuwe wagen rijdt,” zegt dr. De Winter. “Er komt heel wat bij kijken. Vooral op het vlak van de fysica.” “Dat klopt,” zegt Victor Nuttens. “We kunnen de oude protocollen niet meer gebruiken. Al - les moet opnieuw ingesteld en getest worden: de dosis, de duur van de scan, het plaatsen van de patiënt … Het is een voortdurend afstellen en berekenen. Omdat we bij de al - lereerste gebruikers zijn, moeten we veel zelf uitzoeken. Al hebben we goede contacten met collega’s in Frankrijk, Engeland en Israël die ook al met dit nieuwe toestel werken. En we hebben natuurlijk onze ervaring mee.” “Collega’s van Vlaamse ziekenhuizen volgen de ontwikkelingen in het OLV Ziekenhuis met grote interesse. Ze zijn benieuwd naar de resul - taten en de kwaliteit van de beelden. Iemand moet de eerste stap zetten als je wilt inno - veren. Het is niet zozeer een risico, maar wel veel werk. Toch is de opstart vlotter verlopen dan we verwacht hadden. En de resultaten zijn nog beter dan verwacht,” zegt dr. De Winter. “Het is teamwerk,” bevestigt Victor Nuttens. “Naast de artsen werkt een gespecialiseerd team van technologen en verpleegkundigen met een bijscholing radioprotectie en beeld - vormingstechnieken met de SPECT-CT. We hebben veel opleiding georganiseerd. Ook de planningen hebben we moeten aanpassen, aangezien de duur van de scans nu korter is. Maar het hele team gaat ervoor. Iedereen is enthousiast over de goede resultaten.